در این مقاله مدل کیفیت برنامه ریزی منابع سازمانی ERP بسته به استاندارد ISO (9126) مورد بررسی قرار گرفته است.
این مدل کیفیت برای اطمینان از موفقیت یا عدم موفقیت در اجرای ERP استفاده میشود. پنج ویژگی کیفی برای ساخت و توسعه مدل کیفیت ERP پیشنهاد شده است، از جمله قابلیت نگهداری، قابلیت اطمینان، کارایی، قابلیت استفاده و قابلیت حمل.
خصوصیات کیفی به طور مستقیم قابل اندازهگیری نیست. در این مبحث نویسندگان صفات مخاطب را به بیست و سه ویژگی فرعی تقسیم کردهاند. پس از آن مقایسهای با سایر مدلهای رایج با کیفیت نرم افزار انجام شده است.
اصطلاح ERP مخفف Enterprise Resource Planning است که یک نرم افزار جامع و پیچیده است و برای افزایش عملکرد سازمان با ادغام منابع آن استفاده شده است.
اخیراً، بسیاری از سازمانها به منظور دستیابی سریع به معاملات دادهها ، کاهش هزینهها و بهبود پاسخگویی به نیازهای مشتری، به استفاده از ERP روی آوردهاند.
بسیاری از تحقیقات نشان دادهاند، میزان شکست پیادهسازی این مدل بسیار زیاد است، زیرا برای مدل سازی مدلهای Boehm و McCall’s باید بر ویژگیهای اصلی ERP با سطح کیفیت بالا تمرکز کنیم. این مدلها روابط معیارها و معیارهای کیفیت را توضیح میدهند.
از استاندارد کیفیت ISO / IEC 9126 برای تولید برخی از مدلهای با کیفیت مانند (AOSQUAMO ، COTS و QAOOSE [8]) استفاده شده است.
زیرا استاندارد کیفیت ISO / IEC 9126 دارای ویژگیها و زیر ویژگیهای مشترک است که برای ارزیابی محصولات نرمافزاری قابل توجه است.
بیشتر ویژگیهای کیفیت نرم افزار و ویژگیهای فرعی ISO / IEC 9126 به راحتی برای ERP قابل استفاده خواهند بود، زیرا با استاندارد سازی، پیچیدگی، همگام سازی و مدولار بودن اطلاعات مشخص میشود.
تحقیقات جدید و در حال تولید مدل کیفیت ERPQM ، بر اساس ISO / IEC 9126 ERPQM خواهد بود که شامل مهمترین ویژگیهای اصلی کیفیت (قابلیت، تعدیل، قابلیت نگهداری، سازگاری پیچیدگی و قابلیت استفاده مجدد) میباشد.
مدل پیشنهادی
برای شناسایی کیفیت مدل نرم افزاری که باید شامل تمام مشخصات سیستمهای ERP باشد، ویژگی جدید کیفیت ERP باید شناخته شود. از پیچیدگی و قابل درک بودن سیستم برنامهریزی منابع سازمانی میتوان برای ادغام کلیه منابع وعملکردهای سازمانی استفاده کرد. همچنین، مهمترین ویژگیها ERP در نظر گرفتن قابلیت استفاده مجدد و مدولار بودن سیستم و ارائه قابلیتهای زمان واقعی است.
این اطمینان وجود دارد که مدل کیفیت ERP ماژولی استاندارد است. علاوه بر این، برای پوشش دادن ویژگیهای جدید ERP از جمله استاندارد سازی و همگام سازی اطلاعات، پیچیدگی، مدولار بودن و قابلیت استفاده مجدد و ویژگیهای فرعی دیگری نیز درگیر میشوند.
ERP یک مجموعه مدلها و ماژولهای نرم افزاری است. هر ماژول توابع خاص خود را دارد. به هر ماژول اجازه داده میشود تا یک عملکرد خاص، خودکار شود.
همه این ماژولها میتوانند به صورت تک واحدی پیاده سازی و نصب شوند، بنابراین سازمانها میتوانند با منابع موجود خود ماژولهای مورد نیاز را که عملکردها و مجموعههای آن را برآورده میکنند، پیاده سازی کنند، بنابراین میتوانند هزینههای توسعه را به حداقل برسانند.
به همین دلیل مدولاریته به عنوان یک ویژگی فرعی تحت ویژگی قابلیت اضافه شدن مدل میشود.
همچنین ERP یک ماژول نرم افزاری یکپارچه است که منابع و عملکردهای سازمان را فراهم میکند.
پیچیدگی سیستم ERP به دلیل تعامل ماژولهای نرم افزاری است. بنابراین، پیچیدگی ممکن است برای توسعه و نگهداری سیستم مفید باشد، همچنین برای اقداماتی که جهت انتقال یک ماژول به واحد دیگر لازم است نیز مفید است.
سیستمها با پیچیدگی کمتر از نظر توسعه و کاربرد آسانتر هستند. به همین دلیل است که ما ویژگی پیچیدگی را به عنوان زیر ویژگی در قابلیت استفاده در نظر میگیریم.
یکی از مهمترین مشکلاتی که پیاده سازی ERP با آن روبرو است این است که هزینه توسعه عمدتاً در سازمانهای کوچک است.
قابلیت استفاده مجدد به عنوان استفاده از نرم افزار موجود به منظور توسعه یک نرم افزار جدید شناخته می شود. انتظار میرود که قابلیت استفاده مجدد از نرم افزار، زمان توسعه و منابع مورد نیاز نرم افزار را به حداقل برساند و ماژولهای معتبر و آزمایش شده را مجاز کند.
به دلیل به حداقل رساندن هزینه پیاده سازی، سازمانها میتوانند برخی از واحدهای ERP را به اشتراک بگذارند. بنابراین استفاده مجدد به عنوان یکی از مهمترین ویژگیها در نظر گرفته میشود.
ویژگیهای ERPQM
A: ویژگی Functionality
دارای شش ویژگی فرعی زیر است (مناسب بودن، قابلیت همکاری، سازگاری، امنیت، دقت، و مدولار بودن).
- مناسب بودن: آیا عملکردهای مورد نیاز توسط نرم افزار قابل انجام است؟
- قابلیت همکاری: آیا سیستم فعلی می تواند با سایر سیستمهای موجود تعامل موثری داشته باشد؟
- سازگاری: آیا اطلاعات سیستم ERP میتواند بین ماژولهای خود و سایر برنامههای مجزا منتقل شود؟
- امنیت: آیا از دسترسی غیرمجاز توسط ERP جلوگیری میشود؟
- دقت: آیا سیستم میتواند نتایج پیش بینی شده را ارائه دهد؟
- مدولار بودن: آیا میتوانیم ERP را جداگانه پیاده سازی و حفظ کنیم؟
B: قابلیت اطمینان:
ویژگی قابلیت اطمینان دارای سه ویژگی فرعی زیر است:
- بلوغ: آیا با گذشت زمان خطاهای ERP برطرف میشوند؟
- بازیابی: آیا سیستم میتواند پس از خرابی وضعیت خود را از سر بگیرد؟
- تحمل خطا: آیا ERP در مورد خطاهای نرم افزاری یا سخت افزاری میتواند به سطح عملکرد خاصی دست یابد؟
C. قابلیت استفاده:
ویژگی قابلیت استفاده دارای چهار ویژگی فرعی زیر است:
- قابل درک بودن: آیا کاربران سیستم ERP می تواند به راحتی فرایندها را درک کند؟
- قابلیت استفاده: آیا با کمترین تلاش میتوان از آن استفاده نمود؟
- پیچیدگی: آیا کاربران مختلف میتوانند از ماژولهای سیستم به راحتی استفاده کنند؟
- قابلیت یادگیری: آیا کاربران ERP میتوانند نحوه برخورد آسان با سیستم را یاد بگیرند؟
D. کارایی:
ویژگی Efficiency دارای سه ویژگی فرعی زیر است:
- رفتار زمان: آیا سیستم ERP می تواند سریع پاسخ دهد؟
- انطباق کارایی: آیا میتواند به طور موثر استانداردهای موجود را حفظ کند؟
- استفاده از منابع: آیا ERP میتواند از منابع موجود به طور کارآمد استفاده کند؟
E. نگهداری:
ویژگی Maintainability دارای چهار ویژگی فرعی زیر است:
- تجزیه و تحلیل پذیری: آیا شناسایی ماژول یا تشخیص خطا به راحتی با کمترین تلاش اصلاح می شود؟
- قابلیت استفاده مجدد: آیا می توان از ماژولهای ERP فعلی برای توسعه ماژول های جدید استفاده کرد؟
- پایداری: آیا بعد از تغییر میتوان عملکرد ERP را ادامه داد؟
- تغییر پذیری: آیا میتوانیم ماژولها را به راحتی اصلاح کنیم؟
F. قابل حمل:
ویژگی قابلیت حمل دارای سه ویژگی فرعی زیر است:
- سازگاری: آیا میتوانیم ماژولهای ERP را به یک محیط متفاوت دیگر منتقل میکنیم؟
- قابلیت تعویض: آیا میتوان ERP موجود را با دیگری جایگزین کرد؟
- قابلیت نصب: آیا میتوانیم ماژولها را به راحتی نصب کنیم؟
